Ciekawe postaci
Pan Dariusz Małszycki
Niezwykle sympatyczny, życzliwy i uczynny pracownik Muzeum Miasta Gdyni, na którego pomoc zawsze możemy liczyć. Sam przyznaje, że nigdy nie był harcerzem, ale harcerstwo stało się jedną z jego pasji zawodowych. Był twórcą naszej jubileuszowej wystawy pt. „Gdyńska Czarna Czwórka: harcerstwo – ludzie – miasto” i innych wystaw, tematycznie związanych z harcerstwem, organizowanych przez Muzeum Miasta Gdyni. Jest autorem książki pt. „Harcerstwo w Gdyni w okresie międzywojennym i w czasie okupacji (1928 -1945)”. Obecnie pracuje nad publikacją dokumentującą powojenną historię gdyńskiego harcerstwa. Jest również członkiem komitetu redakcyjnego, przygotowywanych z inicjatywy naszego Stowarzyszenia w związku z osiemdziesięcioleciem harcerstwa w Gdyni i stuleciem harcerstwa w Polsce, „Wspomnień gdyńskich harcerzy”. Zważywszy na zasługi Pana Dariusza Małszyckiego dla zachowania i udokumentowania dziejów gdyńskiego harcerstwa oraz jego stałe współdziałanie z naszym Stowarzyszeniem proponujemy uhonorować go tytułem Przyjaciela Stowarzyszenia Czarna Czwórka.
Oprac. Joanna Ryba
Druh Alfons Śmierzchalski
Urodził się 13 lipca 1927 r. w Szubinie; ojciec jego Bolesław był powstańcem Wielkopolskim (odznaczony Krzyżem Walecznych), matka Kazimiera, z domu Łagiewska, rodzice pochodzili z poznańskiego. Rodzina Śmierzchalskich przybyła do Gdyni w 1930 r. Alfons był czwartym z kolei dzieckiem po Wandzie (rocznik 1920, członkini ZHP ze stopniem podharcmistrza, w czasie wojny członkini Tajnego Hufca Harcerzy), Edmundzie (rocznik 1923, hufcowym THH) i Hipolicie (konspiracyjnym działaczu w Gdyni), a przed najmłodszym Leszkiem Śmierzchalskim (łącznikiem THH). Śmierzchalscy w czasie wojny mieszkali w Gdyni, choć kilka razy zmuszeni byli opuścić zajmowane mieszkanie, by w końcu zamieszkać na poddaszu domu przy ul. Śląskiej nr 31.
Alfons Śmierzchalski przed wybuchem wojny ukończył pięć klas szkoły powszechnej, należał do gromady zuchów, ale już latem 1938 r. jako harcerz uczestniczył w obozie w Mrzezinie koło Pucka. Naukę w szkole niemieckiej kontynuował do 1941 r., a gdy ukończył 14 lat otrzymał z urzędu pracy (Arbeitsamt) skierowanie do pracy w Miejskich Zakładach Elektrycznych, gdzie – z przerwami na wysyłkę do prac przy budowie frontowych systemów obronnych – zatrudniony był do końca wojny. W Elektrowni pracował przy maszynach drukujących rachunki za zużycie energii elektrycznej przez prywatnych odbiorców.
Działalność konspiracyjną rozpoczął w 1942 r., gdy przejął broń od aresztowanego kuzyna – członka Szarych Szeregów, Henryka Śmierzchalskiego, a wkrótce sporządzał listy z adresami funkcjonariuszy hitlerowskich urzędów na podstawie danych z ewidencji za zużycie energii elektrycznej. W styczniu 1943 r. składał przysięgę harcerską na banderę szkunera ZHP „Zawisła Czarny”. Wtedy też został zaprzysiężony jako członek THH, otrzymał stopień ćwika oraz pseudonim „Szary Wilk”. W THH pełnił funkcję wywiadowcy i został przeszkolony między innymi w zakresie zwiadu, topografii, obsługi broni i działalności konspiracyjnej. Jako członek THH uczestniczył m.in. w następujących akcjach na terenie Gdyni:
- akcja „O” – „Ostrzeżenie” (działalność polegała na informowaniu i ostrzeganiu funkcjonariuszy hitlerowskich o ich działaniu przeciwko polskim mieszkańcom Gdyni);
- akcja „B-2” rozpracowywanie niemieckiego systemu obronnego wokoło Gdyni i przygotowanie mapy umocnień Gdyni dla nacierających wojsk II Frontu Białoruskiego;
- akcje zdobywania broni i amunicji;
- akcja „A-A” – zabezpieczanie członków THH w czasie prowadzonych akcji;
- współpraca z grupą przerzutową żołnierzy AK i lotników brytyjskich z Gdyni na Zachód.
Po zakończeniu działań wojennych został uczniem Państwowego Gimnazjum i Liceum Męskiego w Gdyni, gdzie uzyskał małą maturę. W szkole był członkiem drużyny skautowej, do której należało kilku członków byłego THH. Drużyna ta stanowiła kontynuację przedwojennej drużyny im. Bolesława Chrobrego, protoplastki „Czarnej Czwórki”. Następnie uzyskał wykształcenie ekonomiczne i pracował zawodowo w Trójmieście, głównie w branży inwestycyjno-remontowej. Od 1987 r. jest na emeryturze. Od 1989 r. jest przewodniczącym autonomicznego koła „Światowego Związku Żołnierzy AK – członków THH” w Gdyni, a obecnie działa również w tym związku w kole „Gdynia Śródmieście”.
Przygotował: K. Małkowski, marzec 2007 r.
Druh Marian Szary
Urodził się w Gdyni 19 sierpnia 1927r. całe życie związał z tym miastem. Jest synem Stanisława i Marii z domu Włodarczak, pochodzących z poznańskiego. Ojciec był mistrzem stolarskim. Marian Szary posiada wykształcenie wyższe, zawód – inżynier mechanik.
Edukację rozpoczął chodząc do ochronki Sióstr Miłosierdzia, potem do szkoły Powszechnej nr 1, a następnie do „Szkoły Radosnej”, gdzie został zuchem i 18 marca 1937 r. wstąpił do ZHP. Stopień młodzika otrzymał 28 marca 1938 r., a wywiadowcy 13 lutego 1939 r. W 1937 r. był na obozie w Mrzezinie na Kępie Puckiej. W czasie wojny, gdy ukończył 14 lat musiał przerwać naukę i został skierowany do pracy w sklepie papierniczym.
Tuż po zajęciu Gdyni przez Niemców w 1939 r. skontaktował się ze swoim drużynowym – druhem Henrykiem Szymańskim i wraz z innymi gdyńskimi harcerzami postanowili utworzyć grupę harcerską, działającą w ukryciu przeciwko okupantowi. Tak ukształtował się Tajny Hufiec Harcerzy w Gdyni, którego komendantem przez jakiś czas był Marian Szary. Otrzymał on imię puszczańskie „Silny Dąb”. W 1943 r. otrzymał stopień ćwika i wkrótce Harcerza Orlego. (W 1957 roku członkowie THH rozkazem Kwatery Głównej ZHP otrzymali stopień Harcerza Rzeczypospolitej – H.R.).
Zaraz po wojnie, gdy został uczniem Państwowego Gimnazjum Mechanicznego w Gdyni wraz z kolegami utworzył drużynę harcerską – 15 GDH, której został drużynowym. Był nim aż do małej matury, gdy opuścił szkołę w Gdyni.
W 1954 r. ukończył Politechnikę Gdańską i rozpoczął pracę w Stoczni Gdyńskiej, gdzie zatrudniony był aż do przejścia na emeryturę przez 33 lata bez przerwy. Pracując w stoczni był działaczem sportowym, m.in. w latach 1980-1981 był prezesem klubu stoczniowego – SKS „Bałtyk”. W tym czasie drużyna stoczniowa awansowała do I ligi piłkarskiej.
Obecnie jest członkiem kręgu Starszoharcerskiego i Kręgu Byłych Harcerzy THH – AK.
Opracował: K. Małkowski, marzec 2007 r.
Pani Profesor Maria Wujtewicz
Jest filologiem klasycznym i nauczycielem języka łacińskiego. Urodziła się w Zawistowie. Maturę uzyskała w Kutnie w 1935 roku, a następnie studiowała na Uniwersytecie Warszawskim. Interesowała się także filozofią i filologią polską. W czasie okupacji przygotowywała pracę magisterską na tajnym uniwersytecie jednocześnie ucząc na tajnych kompletach. W 1945 r., wraz ze swoim mężem, Feliksem Wujtewiczem (też filologiem klasycznym, a także muzykiem), przybyła do Gdyni, gdzie oboje podjęli pracę w ówczesnym Państwowym Gimnazjum i Liceum Męskim (obecnie II Liceum Ogólnokształcące im. Adama Mickiewicza) jako nauczyciele języka łacińskiego. W 1947 r. profesor M. Wujtewicz obroniła pracę magisterską. W 1947 r. razem z mężem założyła koło Polskiego Towarzystwa Filologicznego (PTF), w którym skupiali się nauczyciele języka łacińskiego ówczesnego województwa gdańskiego. Koło to prowadziło działalność dydaktyczną, naukową i popularyzatorską. Przez cztery kadencje była przewodniczącą koła, w czasie których zorganizowała trzy ogólnopolskie zjazdy Towarzystwa. W II Liceum Ogólnokształcącym, poza nauczaniem języka łacińskiego, była animatorką życia kulturalnego, w ramach którego między innymi organizowała konkursy recytatorskie oraz uczęszczała z uczniami na koncerty i przedstawienia teatralne. W latach 1960-1963 była wicedyrektorem II LO. Poza pracą w II LO, w latach 1948-1988 prowadziła lektorat łaciny w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Gdańsku, późniejszym Uniwersytecie Gdańskim. Za swoją wieloletnią pracę pedagogiczną i zasługi uhonorowana została Złotym Krzyżem Zasługi oraz Krzyżem Kawalerskim Orderu Polonia Restituta. Na emeryturę przeszła w 1972 roku. Nadal jednak prowadziła zajęcia na Uniwersytecie Gdańskim.
Byli uczniowie Państwowego Gimnazjum i Liceum Męskiego w Gdyni, późniejszego II Liceum Ogólnokształcącego im. Adama Mickiewicza, a zarazem byli harcerze 4 GDH im. Bolesława Chrobrego przy tej szkole, pamiętają Panią Profesor M. Wujtewicz jako oddanego swemu powołaniu, wybitnego i wspaniałego nauczyciela i wychowawcę. Pani Profesor M. Wujtewicz odznaczała się wysoką kulturą w relacjach pomiędzy pedagogiem, a uczniem. Była dla swych wychowanków także wielkim autorytetem etyczno-moralnym. Wymagająca, a jednak zawsze wyrozumiała i ciepła w stosunku do swoich uczniów, była znana przede wszystkim jako nauczyciel bardzo sprawiedliwy. Traktowała swoich uczniów po przyjacielsku. Dla wielu swych wychowanków, późniejszych nauczycieli szkół wyższych szczebli była przykładem do naśladowania w ich praktyce zawodowej.
Walne Zebranie Członków Stowarzyszenia „Czarna Czwórka”, pragnąc nadać Pani Profesor swoje statutowe wyróżnienie, godność Członka Honorowego Stowarzyszenia, pragnie tym wyrazić swoje najwyższe uznanie i wdzięczność za to, że w trudnych latach młodości, kiedy łamały się systemy wartości, dawała swoim uczniom wzór człowieka o prawych zasadach i wspierała w drodze do osiągnięcia godnej dojrzałości.
Sławomir Białostocki („Rozważny Bóbr”) (ur. 1930)
Służba harcerska: 1942-1949 w ZHP, w tym 1942-1944 w „Szarych Szeregach” – udział w Powstaniu Warszawskim na Żoliborzu (patrolowy, pseudonim „Pilot”); od 1946 r. w 4 GDH im. Bolesława Chrobrego; 1946-1949 – zastępowy zastępu „Bobrów”; ukończył kurs podharcmistrzowski; ostatni stopień harcerski – Harcerz Orli; udział w dwóch harcerskich obozach (Piwniczna i Karpacz) oraz w jednym zimowisku (Kartuzy).
Służba post-harcerska i społeczna: od 1956 roku w Stowarzyszeniu Inżynierów Mechaników Polski NOT; 1960-1973 – w Związku Nauczycielstwa Polskiego; 1973-1979 – w Stowarzyszeniu Inżynierów Nigerii; 1984-1988 – w Stowarzyszeniu Inżynierów Papua Nowa Gwinea; w NSZZ „Solidarność” przy Instytucie Maszyn Przepływowych PAN w Gdańsku; od 1981 – w Stowarzyszeniu Tłumaczy Polskich w Warszawie, gdzie za pracę społeczną wyróżniony został Złotym Krzyżem Zasługi; w oparciu o swój pobyt w Papua Nowej Gwinei w latach 1984-1988 napisał książkę zatytułowaną „Kraj rajskiego ptaka na co dzień” (Dom Wydawniczy Bellona, Warszawa, 2002), w której dzieli się swoimi spostrzeżeniami i wrażeniami z pobytu i podróży w interiorze tego kraju.
Służba cywilna: doktor nauk technicznych, inżynier mechanik; pracował od 1954 roku w Stoczni Gdyńskiej, następnie od 1960 roku, z przerwami związanymi z pracą za granicą, w Instytucie Maszyn Przepływowych PAN w Gdańsku; 1973-1979 – profesor wydziałów inżynierskich uniwersytetów w Nigerii; 1984-1988 – profesor wydziałów inżynierskich uniwersytetów w Papua Nowa Gwinea; później, kiedy zamieszkał w Warszawie, pracował przez kilka lat w Instytucie Lotnictwa; po przejściu na emeryturę zaczął zajmować się tłumaczeniami z języka angielskiego;
Jan Kowalski (ur. 1929)
Służba harcerska: 1938-1939 należał do Gromady zuchowej przy Szkole Podstawowej nr 1 w Gdyni; czerwiec 1945 – brał udział w tworzeniu zalążka drużyny harcerskiej przy Gimnazjum w Sopocie; 28-30 czerwca 1945 – uczestniczył w zlocie harcerzy Chorągwi Gdańskiej w Gdańsku-Brzeźnie; 1945-1949 – w szeregach 4 GDH im. Bolesława Chrobrego; 1946 -1948 – współpomysłodawca, autor szaty graficznej i redaktor pisma 4 GDH „Czytadło”; 1947 – ukończył kurs drużynowych zuchowych i kurs podharcmistrzowski; ostatni stopień harcerski – Ćwik; brał udział w jednym obozie harcerskim (Piwniczna) i w jednym zimowisku (Kartuzy).
Służba post-harcerska i społeczna: członek i działacz Rady Pracowniczej w „Polcargo”; przewodniczący Koła Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Przemysłu Chemicznego; członek Stowarzyszenia „Czarna Czwórka” współdziałający z jego zarządem;
Służba cywilna: mgr inż. chemik, 1953-1957 – pracownik „Polcargo” w Gdyni; 1957-1967 – asystent, a później starszy asystent na Politechnice Gdańskiej; 1967-1991 – ponownie w „Polcargo” jako ekspert i kierownik działu; zaprzysiężony ekspert i rzeczoznawca Krajowej Izby Gospodarki Morskiej; od 1991 roku na emeryturze; obecnie współudziałowiec, ekspert i rzeczoznawca Spółki Rzeczoznawców; wyróżniony Honorową Odznaką NOT, Odznaką Zasłużony dla Ziemi Gdańskiej i odznakami resortowymi.
Lucjan Kowalski (ur. 1931)
Służba harcerska: 1938-1939 – Gromada Zuchowa przy Szkole Podstawowej nr 1 w Gdyni; czerwiec 1945 – brał udział w tworzeniu zalążka drużyny harcerskiej przy Gimnazjum w Sopocie; 28-30 czerwca 1945 – uczestniczył w zlocie harcerzy Chorągwi Gdańskiej w Gdańsku-Brzeźnie; 1945-1949 – w szeregach 4 GDH im. Bolesława Chrobrego; 1946-1949 redaktor pisma 4 GDH „Czytadło”; 1947 – organizator i drużynowy drużyny zuchowej przy 4 GDH; 1947 – udział w konkursie drużynowych zuchowych; ostatni stopień harcerski – Ćwik; udział w dwóch obozach (Piwniczna i Karpacz) i w dwóch zimowiskach (Kartuzy i Karpacz).
Służba post-harcerska i społeczna: w czasie studiów śpiewał w Chórze Akademii Medycznej w Gdańsku; był działaczem NSZZ „Solidarność” w Olsztynie, m.in. delegatem na zjazd regionalny związku.
Służba cywilna: lekarz stomatolog; wojewódzki inspektor stomatologii w Olsztynie; 1954-1965 – był kierownikiem Specjalistycznej Przychodni Stomatologicznej i kierownikiem Przyzakładowej Przychodni Stomatologicznej Lasów Państwowych; obecnie na emeryturze;
Franciszek Jaskólski
Służba harcerska: 1945-1948 w 4GDH im. Bolesława Chrobrego, do 1948 przyboczny, później na krótko przejął od dh. J. Kaczmarka funkcję drużynowego; uczestnik trzech obozów i zimowisk.
Służba cywilna: ekonomista; po studiach służył jako oficer zawodowy w Marynarce Wojennej, w której dosłużył się stopnia komandora; obecnie na emeryturze.
Józef Kaczmarek („Samotny Orzeł”)
Służba harcerska: 1933-1949 – w ZHP (zaczynał w „Wilczkach” w Pobiedziskach pod Poznaniem); 1939 – udział w obronie wybrzeża w harcerskiej służbie łącznościowej Gdyni na Witominie; 1945 – organizator drużyny harcerskiej na Witominie i współorganizator hufca ZHP w Gdyni-Orłowie; 1945-1948 – drużynowy 4 GDH im. Bolesława Chrobrego, założyciel i redaktor naczelny pisma 4GDH „Czytadło”; 1946/1947 – kurs podharcmistrzowski, uzyskanie stopnia Harcerza Rzeczypospolitej i stopnia instruktorskiego podharcmistrza; komendant trzech obozów harcerskich i trzech zimowisk; od 1948 już jako student UP utrzymywał stały kontakt z 4GDH, na obozie w 1949 był instruktorem; 1956 – ponownie w ZHP, jako zastępca komendanta hufca ZHP na Mokotowie.
Służba post-harcerska i społeczna: 1949 – 1952 współorganizator i zastępca kierownika międzyszkolnej świetlicy dla dzieci pracowników szkół wyższych w Poznaniu; 1948 –1952 – praca w „Głosie Wielkopolskim”; (krypt.K-ot); 1968 – współorganizator wraz z Romanem Chłopasiem i Wojciechem Stańczakiem punktu poligraficznego drukującego ulotki w czasie manifestacji studenckiej; od 1979 do 1989 – prezes Towarzystwa Przyjaciół Piastowa; od 1980 – członek i działacz „Solidarności”, także w strukturach podziemnych; W czasie Stanu Wojennego wraz z drukarzem Jerzym Maksamem opracowywał w jego tajnej drukarni w Piastowie i drukował ulotki patriotyczne kolportowane w Warszawie i okolicy; 1987 – współorganizator powołania Stowarzyszenia Miłośników Mazurka Dąbrowskiego; 1990 – założyciel Fundacji Młodej Polonii: Polska – Europa – Świat; członek Towarzystwa Przyjaciół Daru Pomorza i Towarzystwa Przyjaciół Orłowa.
Służba cywilna: magister filozofii i filologii polskiej, dziennikarz; 1948-1952 – praca w „Głosie Wielkopolskim”; od 1952 – praca nauczyciela w Technikum Teletechnicznym, Technikum Samochodowym w Warszawie i Zespole Szkół Chemicznych w Piastowie. Staż nauczycielski ponad 60 lat. Obecnie na emeryturze lecz nadal pracuje społecznie jako Szef Biura Fundacji Młodej Polonii oraz jako redaktor naczelny kwartalnika ekonomiczno-finansowego „AKADEMIA FINANSÓW” w Warszawie
zobacz stronę: fmp7.republika.pl/kaczmarek.htm
Jerzy Kozłowski (ur. 1931)
Służba harcerska: 1945-1949 w 4GDH im. Bolesława Chrobrego; 1949 – drużynowy tworzącej się drużyny przy SP nr 7 na Grabówku; ostatni stopień harcerski – wywiadowca. Udział w trzech obozach harcerskich i jednym zimowisku; na ostatnim obozie w Witostawicach (k. Białego Kościoła) jako gospodarz i jednocześnie jako członek Komendy Zgrupowania w Białym Kościele.
Służba post-harcerska i społeczna: uczestnik wszystkich spotkań byłych harcerzy „Czarnej Czwórki”, współorganizator (z K. Małkowskim i E. Stankiem) Kręgu Byłych Harcerzy „Czarnej Czwórki” w latach 1992-1995 i jego trzech kolejnych zbiórek; członek Rady Dzielnicy Działki Leśne (kadencja 1998-2002), od 2002 aktywny członek Stowarzyszenia “Czarna Czwórka”, współpracuje z jego Zarządem.
Służba cywilna: inżynier odlewnictwa, pracownik wielu przedsiębiorstw (w tym Stoczni Marynarki Wojennej) na stanowiskach kierowniczych i dyrektorskich, m.in. jako kierownik Wydziału Odlewni, kierownik Centralnego Laboratorium, kierownik Działu Postępu Technicznego, dyrektor d/s Zaopatrzenia i Transportu, zastępca dyrektora Biura Konstrukcyjno-Technologicznego, dyrektor Biura Konstrukcyjnego w Odlewni, dyrektor d/s technicznych Zakładu Produkcyjno-Usługowego; 1963-1965 praca za granicą, głównie w Indonezji, Dakarze i Libii; od 1992 na emeryturze.
Kazimierz Małkowski (ur. 1933)
Służba harcerska: 1945-1949 w 4GDH im. Bolesława Chrobrego, ostatni stopień harcerski – wywiadowca; udział w trzech obozach i trzech zimowiskach; 1949/1950 – zastępowy.
Służba post-harcerska i społeczna: współzałożyciel służb ratownictwa wodnego przy GOZPł i WOPR. Instruktor-wykładowca ratownictwa wodnego. Instruktor-przewodnik PTTK. Propagator harcerskiej idei krajoznawstwa
i turystyki. Autor wielu artykułów o tej tematyce, treści turystycznej kilku planów Gdyni i map Kaszub oraz przewodników o Trójmieście i Gdyni. Autor „Bedekera Gdyńskiego” oraz rozdziału w książce „Gdyńska Drużyna Harcerzy im. Bolesława Chrobrego w Gdyni 1931-1994”. Członek Stowarzyszenia im. Ks. Kmdr por. Władysława Miegonia, uczestnik wszystkich spotkań byłych harcerzy „Czarnej Czwórki”; 1992 – współorganizator zjazdu absolwentów II LO roczników 1945-1955 i związanego z nim spotkania byłych harcerzy 77PDH i 4GDH; współorganizator (wraz z J. Kozłowskim i E. Stankiem) i przewodniczący Kręgu Byłych Harcerzy „Czarnej Czwórki” (działającego w latach 1992-1995) i jego trzech kolejnych zbiórek. Od stycznia 2002 – członek Stowarzyszenia „Czarna Czwórka”.
Służba cywilna: inżynier rybactwa, magister ekonomii (organizacja
i zarządzanie), andragog (oświata dorosłych). Pracował jako kierownik Wydziału Połowów i Przetwórstwa SPRM „Jedność Rybacka”, rzeczoznawca ryb
i przetworów rybnych PIH w Gdyni, kierownik biura TWP w Gdańsku, zastępca naczelnika Wydziału Organizacyjno-Prawnego PIH w Gdańsku; od 1986 na rencie chorobowej, później na emeryturze. Obecnie zajmuje się przewodnictwem turystycznym po Trójmieście i województwie pomorskim.
Gotfryd Kupryszewski (ur. 1929)
Służba harcerska: od 1939 członek ZHP w Pińsku; 1945-1948 w 4GDH im. Bolesława Chrobrego w Gdyni; 1947 – ukończył kurs podharcmistrzowski, a w 1947/1948 – kurs drużynowych; 1948-1949 prowadził drużynę zuchową i kursy dla kandydatów na drużynowych zuchowych; uczestnik trzech obozów i trzech zimowisk, w których był oboźnym; autor pionierki obozowej na obozie w Piwnicznej, oceniony przez dh. J. Kaczmarka jako “doskonały konstruktor”.
Służba post-harcerska i społeczna: członek Polskiego Towarzystwa Chemicznego; 1973-1979 Prezes Gdańskiego Towarzystwa Naukowego.
Służba cywilna: absolwent Politechniki Gdańskiej, chemik, profesor doktor habilitowany, wykładowca na Uniwersytecie Gdańskim, później dziekan Wydziału Matematyki, Fizyki i Chemii i rektor tej uczelni, autor licznych publikacji ze swej dziedziny.
Zygmunt Preibisz (ur. 1931)
Służba harcerska: 1945-1948 w 4GDH im. Bolesława Chrobrego; w 1948 od dh. F. Jaskólskiego przejął funkcję drużynowego 4GDH, przemianowanej już wówczas na 13GDH; był organizatorem i komendantem ostatniego obozu “Czarnej Czwórki”; za jego kadencji, 31.07.1948 r., drużyna została rozwiązana, jednak nieformalnie przez pewien czas prowadziła dzialalność – spotkania odbywały się w mieszkaniu rodziców Z. Preibisza przy ul. 10 Lutego.
Służba cywilna: ekonomista, profesor doktor habilitowany, pracował w Instytucie Jądrowym PAN w Świerku p. Warszawą; odbył liczne zagraniczne staże naukowe.
Eugeniusz Stanek
Marek Twardowski
Eugeniusz Stanek (ur. 1932)
Służba harcerska: 1945-1949 w 4GDH im. Bolesława Chrobrego; 1948/1949 jednocześnie jako zastępowy w 9GDH im. Lucjana Cylkowskiego; 1957-1958 – zastępca komendanta Hufca w Kołobrzegu; ostatni stopień harcerski: wywiadowca; 1958 – dopuszczony do próby na podharcmistrza; udział w trzech obozach harcerskich i jednym zimowisku, w ostatnim obozie (1958) jako kwatermistrz, a później p.o. komendanta.
Służba post-harcerska i społeczna: 1962 współzałożyciel Klubu Turystycznego “Wanoga” przy Oddziale PTTK w Gdyni; 1962-1970 – organizator i przewodnik licznych pieszych wycieczek i biwaków oraz wycieczek górskich; 1980-1989 – działacz podziemnej “Solidarności” w MIR; 1989-1990 członek KOS; 1990-1994 – radny Miasta Gdyni; od 1982 – działacz Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego w Oddziale Gdynia (m.in. współpomysłodawca tablicy upamiętniającej pobyt w Gdyni papieża Jana Pawła II, pomysłodawca i inicjator budowy w Gdyni pomnika A. Abrahama, umieszczenia na budynku byłego magistratu tablicy upamiętniającej pierwszego burmistrza Gdyni, Augustyna Krauzego); 1993-2004 – członek Zarządu Oddziału ZKP; uczestnik wszystkich spotkań byłych harcerzy “Czarnej Czwórki”; 1992 – współorganizator zjazdu absolwentów II LO roczników przedwojennych i 1945-1955 i związanego z nim spotkania byłych harcerzy 77PDH i 4GDH; współorganizator (z K. Małkowskim i J. Kozłowskim) Kręgu Byłych Harcerzy “Czarnej Czwórki” działającego w latach 1992-1995 i jego trzech kolejnych zbiórek; od stycznia 2002 – członek Zarządu Stowarzyszenia “Czarna Czwórka”.
Służba cywilna: ichtiolog, doktor nauk przyrodniczych; 1955-1998 – pracownik naukowy MIR (od 1974 – docent), w tym 14 lat jako kierownik Zakładu Ichtiologii i Ochrony Zasobów Ryb; osobiście zajmował się badaniem zasobów ryb początkowo Bałtyku, a następnie różnych rejonów Atlantyku i południowo-wschodniego Pacyfiku; 1959-1962 – wykładowca w Państwowej Szkole Rybołówstwa Morskiego; 1977-1978 – ekspert FAO w programie UNAP na Kubie; od 1998 – na emeryturze.
Marek Twardowski
Zbigniew Szczurek
Służba harcerska: W harcerstwie od 1945 roku. Był harcerzem „Czarnej Czwórki” w latach 1945 – 1946. Uczestniczył w obozie drużyny w Piwnicznej w 1946 roku. Był w Piwnicznej w 1946 roku. Był w Piwnicznej w 1946 roku. Był przybocznym, a potem drużynowym jednej z gdyńskich drużyn młodszoharcerskich. Jego drużyna utrzymywała w tym czasie ścisły kontakt z 4 GDH, której drużynowym był Józef Kaczmarek. W 1948 lub 1949 roku aresztowany za działalność w podziemiu politycznym. W 1956 roku powrócił do ZHP i był instruktorem. Uzyskał instruktorski stopień harcmistrza.
Służba cywilna: Doktor nauk prawnych, Sędzia Sądu Okręgowego, były Prezes Sądu Wojewódzkiego w Gdańsku, Kierownik Katedry Postępowania Cywilnego na Wydziale Prawa Uniwersytetu Gdańskiego. Autor i współautor książek: Prawo cywilne dla studentów administracji, Egzekucja świadczeń pieniężnych w Polsce, Egzekucja Sądowa w Orzecznictwie. Ojciec trzech synów, z których dwóch poszło w jego ślady i zostało prawnikami. Również dwóch synów druha Zbigniewa Szczurka było harcerzami Czarnej Czwórki.
Eugeniusz Stanek
Joanna Ryba
Ksiądz Kanonik Józef Szarkowski
Wszyscy uczestnicy oficjalnej części obchodów siedemdziesiątej rocznicy powstania 4 Gdyńskiej Drużyny Harcerzy im. Bolesława Chrobrego pamiętają księdza Józefa Szarkowskiego, jak z ogromną swadą snuł opowieści i dykteryjki o drużynie. Dziś, gdy świętujemy jubileusz siedemdziesięciopięciolecia, zabrakło nam kapłana, który związany był z drużyną od momentu jej powstania. Zabrakło nam kapłana, który swą mądrością oraz życiową, harcerską postawą ukształtował kolejne pokolenia harcerzy. Ksiądz kanonik podharcmistrz Józef Szarkowski. Zmarł w wieku 98 lat w Gdyni, której poświęcił 73 lata swego pięknego życia.
Kim był ksiądz Józef Szarkowski, że w mszy żałobnej i w jego pogrzebie licznie uczestniczyli gdynianie. Był przede wszystkim wychowawcą pokoleń, bo właśnie w tej roli, katechety, wychowawcy, pedagoga i harcerza został najlepiej zapamiętany.
Ks. Józef Szarkowski urodził się w Nowych Glinkach. Po uzyskaniu święceń kapłańskich w 1933 roku pracował jako wikariusz w parafii Najświętszej Maryi Panny w Gdyni. Od 1935 do 1972 roku, z przerwą na lata wojny, pracował w gdyńskich szkołach, a uczniowie niezmiennie go podziwiali. Był prefektem, a obok nauki religii, wykładał łacinę i filozofię. Wspaniale porozumiewał się z młodzieżą, wykorzystując wiedzę i umiejętności psychologiczne. Dla własnych potrzeb studiował również psychiatrię. Był człowiekiem niezwykle serdecznym i tolerancyjnym o olbrzymim poczuciu humoru. Mądry i skromny kapłan, wyrozumiały pedagog – tak o zmarłym ks. kanoniku Józefie Szarkowskim mówią przyjaciele i wychowankowie. Niektórzy mają już siwe włosy inni są młodsi, bo ksiądz Szarkowski był autorytetem dla kilku pokoleń gdynian.
Kształtowaniem młodych charakterów zajmował się również jako harcerz. Miał stopień podharcmistrza. W latach 1934-1935 był opiekunem Pomorskiej Drużyny Harcerzy im. Bolesława Chrobrego powstałej w 1931 roku w Gimnazjum Męskim nr 803 Towarzystwa Szkoły Średniej. Był również kapelanem Rejonu Morskiego ZHP w Gdyni i komendantem II-go Hufca Terenowego ZHP szkół średnich do 1952 r. W latach 1945-49 żywo interesował się działaniami reaktywowanej po okresie wojny i okupacji Gdyńskiej Drużyny Harcerzy im. Bolesława Chrobrego. Józef Kaczmarek, w tamtym czasie drużynowy „Czarnej Czwórki”, skreślił następujące słowa na wieść o śmierci księdza kanonika:
– Ksiądz Józef Szarkowski odegrał w moim życiu znaczącą rolę. Był bowiem w latach 1945–1949 silnie i uczuciowo związany z naszą drużyną – gdyńską „Czarną Czwórką” ZHP, jako jej duchowy opiekun, mój wychowawca – nauczyciel religii w Liceum Męskim w Gdyni. Tak blisko przebywałem w Jego obecności, gdy na Jego mszach pełniłem funkcję ministranta. Kochał nas i myśmy go kochali za jego serdeczność, inteligencję i patriotyzm. Wpływał na nasze zachowania, a Jego pogodny uśmiech i ciepłe i mądre słowa, wypowiadane podczas homilii, były dla nas, młodych wówczas harcerzy, inspiracją i wzorem do naśladowania.
W swoim jakże bogatym życiu ksiądz Józef Szarkowski był także kapelanem Wojska Polskiego, kapelanem okrętowym na statkach pasażerskich s/s “Kościuszko” i s/s “Pułaski” na linii Gdynia – Nowy Jork – Gdynia, opiekunem szkolnego koła PCK, prezesem Polskiego Związku Zachodniego w Gdyni. W latach 1939-40 przebywał w obozie Stutthof. Po wyjściu z obozu i ucieczce do Warszawy w 1940 roku był m. in. wykładowcą na tajnych kompletach, pełnił posługę kapelana Armii Krajowej. W latach 1945-72 – był prefektem szkół gdyńskich (Państwowego Gimnazjum i Liceum Męskiego, Państwowego Liceum Ogólnokształcącego Nr 1, Szkoły Morskiej od 1952 r., Technikum Krawieckiego, Państwowego Liceum Technik Plastycznych i Fotografiki), kapelanem Sióstr Elżbietanek w Orłowie. Od 1976 roku przebywał na emeryturze. W latach 1972-1975 był administratorem parafii NMP w Gdyni.
W 1993 r. został kanonikiem Kapituły Kartuskiej.
Ksiądz kanonik Józef Szarkowski był wielką osobowością. Zawsze aktywnie pełnił swoją służbę kapłańską i harcerską. Najstarszy gdyński kapłan zmarł w jezuickim hospicjum w Gdyni. Biskup pelpliński Jan Bernard Szlaga odprawił uroczystą mszę żałobną w gdyńskiej kolegiacie. Liczni księża i mieszkańcy pożegnali go w środę na oksywskim cmentarzu. My zaś żegnamy instruktora harcerskiego, który bardzo wiele dobrego zrobił dla ludzi i dla Harcerstwa.
Cześć Jego Pamięci!
Opracowała: Joanna Ryba
Ksiądz Marek Adamczyk
Jest proboszczem parafii św. Jadwigi w Gdyni, która położona jest na pograniczu Karwin i Małego Kacka. Urodził się w Gdańsku, tam też ukończył naukę w Wyższym Seminarium Duchownym. Przed objęciem parafii w Gdyni pełnił służbę w parafiach na terenie dawniejszej Diecezji Gdańskiej. Obowiązki wikarego łączył przez pewien czas z funkcją Diecezjalnego Duszpasterza Harcerzy tejże diecezji. Wartym odnotowania jest fakt, iż funkcję tę przejął od własnego brata Mieczysława, który jednak w odróżnieniu od księdza Marka nigdy instruktorem harcerskim nie był. Ksiądz Marek natomiast dosłużył się stopnia harcmistrza, który uwieńczył jego długą drogę harcerskiego awansu. Służbę harcerską rozpoczął u schyłku lat siedemdziesiątych w Szczepie “Szare Szeregi” przy Państwowych Szkołach Budownictwa w Gdańsku-Wrzeszczu, którego komendantem był w owym czasie wychowanek “Czarnej Czwórki” – Marek Stępa podówczas pwd. Ksiądz Marek był jednym z jego zastępców oraz przybocznym w prowadzonej przez Stępę drużynie (10 DK im. Batalionu “Zośka”). Szczep był szczepem drużyn “czerwonych beretów”, w tym środowisku najwyższym splendorem było uzyskanie prawa do używania nazwy “drużyna komandosów” – w skrócie DK. Szczep w owym czasie utrzymywał bliskie stosunki z 4 GDH oraz 1 WDH jako środowiskami przodującymi pod względem wyszkolenia oraz ideowego zaangażowania w realizowanie, jak to się wówczas mówiło, “prawdziwego harcerstwa” pomimo wszelkich niesprzyjających okolicznościom i na przekór oficjalnym władzom ZHP. Obecnie ksiądz Marek jest jednym z kilku księży instruktorów, którzy na zmianę odprawiają w gdyńskim kościele Najświętszej Marii Panny przy ulicy Świętojańskiej cotygodniowe msze harcerskie o godzinie 1000. To harcerskie duszpasterstwo trwa już nieprzerwanie blisko 22 lata. Ksiądz Marek wielokrotnie podkreślał, iż jest wychowankiem wychowanka “Czarnej Czwórki” co daje mu prawo do jej ideowej, duchowej i organizacyjnej spuścizny. Było więc oczywiste, iż to właśnie on odprawiał msze polowe podczas Wielkich Wiosennych Wyprawach Czarnej Czwórki wznowionych po wielu latach przez Stowarzyszenie. Jesteśmy głęboko przekonani, że zarówno jego dawne związki z drużyną jak i aktualna jego aktywność w pełni uzasadniają nadanie mu tytułu Przyjaciela Stowarzyszenia Czarna Czwórka!
hm Marek Stepa